شعار روز جهانی بدون دخانیات 2011

اجرای کامل قوانین دخانیات، راهی به سوی سلامت همگانی 

 

 

 

سیگار و تنباکو بعنوان دومین علل مرگ و میر در دنیا شناخته شده است. آمار نشان می دهد نصف افراد معتاد به سیگار که رقمی در حدود 650 میلیون نفر را تشکیل می دهند؛ در اثر کشیدن سیگار جان خود را از دست می دهند. ولی آمار وحشتناک تر حاکی از آن است که سالانه؛ صدها هزار انسان غیر سیگاری در اثر استنشاق دود سیگار مبتلا به مرگ می شوند.  مضرات محیط های آلوده به دود سیگار تا حدی است که سازمان بهداشت جهانی شعار امسال روز جهانی بدون دخانیات را محیط های عاری از دخانیات انتخاب نموده است.  محیط آلوده به دود سیگار در کودکان و افراد بالغ باعث بیماری هایی چون سرطان و دیگر بیماری های  تنفسی بدخیم می شود که در نهایت منجر به مرگ آنان می شود.

در کشور عزیزمان ایران نیز همگام با دیگر کشورهای جهان روز جهانی بدون دخانیات برگزار می گردد. در این روز موضوعاتی مانند حمایت های سیاسی و اجتماعی و قانون جامع کنترل دخانیات، محیط های آموزشی عاری از دخانیات، خانه و خانواده عاری از دخانیات، اماکن عمومی عاری از دخانیات، سازمانهای مردم نهاد، روز جهانی محیط های عاری از دخانیات و محیط های ورزشی عاری از دخانیات با اجرای قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات بررسی خواهد شد.

 

روز جهانی بدون دخانیات گرامی باد.

امید است با یاری پروردگار و اراده ای قدرتمند،این افیون جان سوز از زندگانی آدمیان بخت بر بندد.

روز جهانی بدون دخانیات

روز سلامت

امروز را روز جهانی بدون دخانیات نامیده اند. امروز، سمبلی است برای همه مردم دنیا، تا دست کم در این روز از سیگار و دود کناره بگیرند وبه جای دودِ کشنده و مسموم سیگار، زندگی، شادابی و سلامت را به یکدیگر هدیه کنند. امیدواریم امروز همه سیگارها خاموش شود تا بتوان با خیالی آسوده نفس کشید و به جای سرفه های پی درپی در هوای دودآلود، در هوای پاک و سالم، با نفس هایی عمیقْ شادی، نشاط و تازگی را در اعماق روح احساس کرد. بی شک امروز بهتر می توان اندیشید، می توان از خود پرسیدآیا سیگار هم نشین مناسبی است؟ امروز می تواند آغازی برای یک پایان باشد؛ پایان دود و آغاز یک زندگی سالم و پرنشاط.

تفریحی مرگ آفرین

دخانیات جمع «دخان» است و دخان را در لغت «دود» معنا کرده اند. سیگار، راه تاریکی است که پایانی جز مرگ ندارد. سیگار، کشنده ترین وسیله به ظاهر تفریحی به شمار می آید که به دست انسان ساخته شده و تاکنون افراد بسیاری را به گرداب هراس انگیز مرگ کشانده است. چنان که بررسی ها نشان داده، سیگار سالانه چهار میلیون نفر را به کام مرگ فرو می برد. اکنون با گذشت زمانی چند از پدید آمدن و گسترش این گونه مواد افیونی، از عواقب ناگوار از جمله بیماری های بسیار و خطرناکِ ناشی از آن پرده برداشته شد. از همین رو، خوش بختانه این عادت ناپسند و بلای هستی سوز، در کل جمعیت جهان روبه کاهش نهاده است.

خانواده و گرایش به دخانیات

در محیط گرم وصمیمی خانواده ای که در آن، روابط خوب و دوستانه ای حاکم است، معمولاً کودکانی سالم، با شخصیتی مثبت و فعال پرورش می یابند که به روشنی می توان بازتاب عشق و علاقه خانوادگی را در اعتماد به نفس، موفقیت ها و رفتارهای شایسته آنان دید. درم مقابل، نبود گذشت و دوراندیشی، اختلافات خانوادگی، کانون سرد و گاه از هم پاشیدن خانواده و هرگونه سهل انگاری و بی توجهی والدین در تعلیم و تربیت فرزند، محبت های افراطی و یا سخت گیری های بیش از حد، فرزندان را دچار نوعی بی هدفی و سرگردانی می کند. از همین رو، گاه برای آرامش فکر، فرار از تنهایی، وقت گذرانی و صرف نیروی اضافی خویشتن، به سوی فعالیت ها و رفتارهای نابهنجاری چون سیگار کشیدن و سایر موادمخدر می رود.

گروه هم سالان و گرایش به دخانیات

پس از خانواده، گروه هم سالان، دومین عامل اثرگذار در رفتارهای افراد است، چنان که با افزایش نفوذ آنها، که در دوران بلوغ به اوج خود می رسد، نفوذ والدین رو به کاهش می رود. آنان ترجیح می دهند بیش تر اوقات خود را با همسالانشان بگذرانند. اغلب در موضوعی خاص مثل روی آوردن به دخانیات، هم داستان می شوند و بر رفتار و شخصیت اجتماعی یکدیگر تأثیر نیرومندی می گذارند. بنابراین، پسندیده است که با دلایل منطقی و خردپسند، از آنان بخواهیم دوستان خود را از خانواده هایی انتخاب کنند که درباره آن ها شناخت داریم و ازاین طریق، آنان را درانتخاب دوست یاری رسانیم، بدون آن که خواسته خود را به آنان تحمیل کنیم.

استعمال دخانیات، اسراف

سیگار، هزینه های مالی هنگفتی را به خانواده و جامعه تحمیل می کند، از جمله هزینه خرید سیگار، درمان بیماری های ناشی از آن و هزینه برخی از خسارت های دیگر، هم چون آتش سوزی هایی که به استعمال دخانیات نسبت داده اند. پولی که انسان در راه سیگار هزینه می کند، در حقیقت اسراف می شودو هدر می رود. در حالی که دین اسلام ما را از اسراف و تضییع دارایی منع کرده است. بنابراین، شایسته است به جای کفران نعمت های ارزشمند خداوند، آنان را قدر نهیم و در راه درست و پسندیده مصرف کنیم که خداوند اسراف کنندگان را دوست ندارد.

استعمال دخانیات، دریچه ای به اعتیاد

کارشناسان مسایل بهداشتی و تربیتی، براین باورند که استعمال دخانیات، سبب بروز بسیاری ازناهنجاری های رفتاری، از جمله اعتیاد می شود. در تحقیقات آمده است: «اگرچه هر فرد سیگاری معتاد نمی شود،اما بیش تر افراد سیگاری خیلی سریع معتاد می شوند.» سیگار، دریچه ای را به روی ما می گشاید که پشت آن، جز تاریکی و سیاهی رنگی نیست. پس هر گاه وسوسه شوم آن احساس شد، باید از غرق شدن در مرداب اعتیاد هراسید و از همان آغاز، پایان کار را اندیشه کرد. امام علی علیه السلام نیز در نهج البلاغه ضمن فراخواندن مابه دوراندیشی و به کارگیری صحیح اندیشه، فرموده اند: «حاصل دوراندیشی، سلامت است».

استعمال دخانیات، نوعی اعتیاد

سیگار کشیدن، از کج روی های اجتماعی و شکل مهمی از اعتیاد در جامعه کنونی ماست. «نیکوتین»، ماده فعال و خطرزای تنباکو، دارویی اعتیاد برانگیز است که سبب وابستگی روحی و تداوم مصرف می شود. بسیارند افرادی که برای یک بار، به طور تفریحی یا اتفاقی سیگار کشیده اند و همین به مصرف روزانه و دائمی آنان انجامیده است. هرچند ممکن است برخی از ما سیگار کشیدن راتنها یک عادت بد بدانیم، این کار یک اعتیاد است و اعتیاد، قدرت تفکر، اندیشه و اراده را از انسان می گیرد و سبب سقوط بسیاری از ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و اخلاقی می شود.

نقش اراده در ترک اعتیاد

حضرت علی علیه السلام فرمودند: «ارزش مرد، به اندازه همت اوست و شجاعت او، به قدر ننگی که احساس می کند».

ترک هر عادتی، از روی علم و آگاهی و به کارانداختن عقل و اراده ممکن است؛ حتی ترک سخت ترین نوع اعتیاد. ازآن رو که تاکنون بسیاری از معتادان حاد و مزمن، با کمال موفقیت اعتیاد خود را ترک کرده اند و سلامت جسمی و اعتدال روانی خود را بازیافته اند، آن چه به آنان سلامت بخشیده و به زندگی باز گردانید، انگیزه و همت بلند آنان بود. آنان چون خواستند، اراده کردند و توانستند به جبران خسارت ها و نارسایی ها، کمر همت ببندند، نام ننگ معتاد را از روی خود بردارند و برای فرزندان خود الگوهای بهتری شوند. پیشینیان، چه نیکو گفته اند که خواستن، توانستن است.

روش برخورد با فریب خوردگان

هر معلولی، علتی دارد و هیچ رفتار نابهنجاری، به خودی خود به وجود نمی آید. پس باید دید چه انگیزه ای فرد را در دام اعتیاد به سیگار افکنده است تا در اولین گام، محرک یا همان انگیزه را از او دور کرد. اعتیاد، یک بیماری است و معتاد، یک بیمار. از همین رو، رفتار و برخورد ما، در سرنوشت نهایی و روحیه آنان بسیار مهم و اثرگذار است و چه بسا رفتار ناسنجیده ما، زمینه گرایش فرد را به رفتارهای نابهنجارتری فراهم کند. سرزنش کردن و دیگران را به رخ آنان کشیدن، اعتماد به نفس را در آن ها می کشد و روح خود کم بینی را در آنان تقویت می کند. بنابراین، باید با بردباری و محبت، آن ها را حمایت و راهنمایی کرد تا به زندگی سالم و شاد گذشته باز گردند؛ زیرا افراد سیگاری برای ترک، به تشویق و حمایت به صورت هم دردی و تفاهم نیاز دارند.

گوهر وجود

امام علی علیه السلام در نهج البلاغه فرمودند: «هیچ کس بیهوده آفریده نشد تا به بیهودگی بپردازد و او را به حال خود وانگذاشته اند تا خود را سرگرم کارهای بی ارزش نماید». انسان، جانشین خداوند بر روی زمین و دارای قدرت عقل و اراده ای نیرومند است تابه کمک آن، گمراهی را از رستگاری باز بشناسد. آیا شایسته است انسان با چنین مقام و منزلتی از روبه رو شدن با مشکلات زندگی بهراسد و برای فراموش کردن و گریز از ناکامی ها و سختی های زندگی، به جای توکل به خدای عز وجل، بردباری و ایستادگی، به کارهای بی ارزشی چون اعتیاد به سیگار و مواد مخدر روی آورد؟ حضرت علی علیه السلام فرمود: «کسی که ارزش خود را ندانست،نابود شد»، از این رو، وقتی انسان ارزش گوهر وجود خود را به خوبی بشناسد، هرگز در دام اعتیاد و نابودی نمی افتد؛ بلکه برای رهایی از سختی ها و گرفتاری ها، از قدرت عقل و اندیشه خود بهره برده و برای رسیدن به اهداف خود، با امید و توکل به خدای یگانه، بهترین و سالم ترین راه را برمی گزیند.

وظیفه خانواده

خانواده، کانونی است که کودک در آن خوب و بد را می آموزد و سبک زندگی خود را برای آینده پایه گذاری می کند. خانواده، باید بتواند برای اوقات فراغت و صرف نیروی انسانی کودک، با مشورت و همراهی، تفریح ها و فعالیت هایی سالم در اجتماع برای فرزندش برنامه ریزی کند و اندک اندک کودک را در تعیین سرنوشت خود سهیم و برای مسؤولیت های سنگین و جدی در زندگی آماده سازد. بنابراین، خانواده، توان مندترین و سالم ترین واحد جامعه است که می تواند نقش به سزایی در دور نگه داشتن فرزندان از دخانیات و سایر مواد مخدر و ناهنجاری های اجتماعی ایفا کند، به شرط آن که فرصت پیش گیری را از دست ندهد.

وظیفه اجتماعی

«امر به معروف و نهی از منکر»، یکی از راه های کنترل و مبارزه با کج روی های اجتماعی است که کارایی مؤثری دارد. این فریضه الهی، به ما تکلیف می کند که فضلیت ها را در جامعه بپراکنیم، نیکی هار ا پاس بداریم و هیچ گاه در برابر آن ها، سکوت نورزیم. در همان حال، از ما می خواهد به موقع و با رفتاری شایسته، رذیلت ها و کردارهای بد را به هم گوشزد کنیم و از کنار آنان به راحتی و با بی اعتنایی نگذریم. به این ترتیب، اگر هر یک از ما یکدیگر را از پی آمدهای ناگوار فردی و اجتماعیِ کارهای ناشایستی چون روی آوری به سیگار، آگاه کنیم، گرایش به رفتارهای ضداخلاقی در جامعه کاهش می یابد و بدین ترتیب، از اشاعه مفاسد اجتماعی جلوگیری می شود.

مرداب اعتیاد

دوران نوجوانی و جوانی سال های شور و نشاط و تحرک است؛ آن جا که جریان زندگی به سراشیبی تند می رسد و امواج حیات به تلاطم و خروش می افتد. اگر این جریان تند و پرشتاب حیات، مسیری صحیح و سنجیده نیابد به بیراهه رفته و راه گم می کند و چه بسا در فرجام، راه به سوی مردابی ببرد و همه شور جوانی را به دل سیاه و پوسیده مرداب بسپارد. اعتیاد از بیراه های هولناکی است که ممکن است جریان پرشور حیات جوانان را به سوی خود بکشاند. اعتیاد مردابی است که فرسودن، ماندن و پوسیدن و هزر رفتن را به ارمغان می آورد و این، یعنی هدر رفتن همه سرمایه انسان.

مبارزه با نفس

هرچند به فرموده امام علی علیه السلام عادت، طبیعت دوّم بشر محسوب می شود و در اعمال انسان بسیار تأثیرگذار است، امّا در بدی ها و امور ناپسند هرگز بر پایه عادت نمی توان دست به تکرار عمل زد. در جای دیگر همان حضرت می فرماید: «از هر بدی دوری کن و در دوری کردن از آن بدی با نفس مبارزه کن که تکرار بدی ها لجاجت است». استفاده از مواد مخدّر از زشت ترین و بدفرجام ترین اعمال بشری است که به بهانه عادت بودن، عمر انسان را ذره ذره هدر داده، او را به سوی مرگی سخت می کشاند.

حکم اسلام

از نعمت های بسیار بزرگ و ارزشمندی که خدای مهربان به ما عطا فرموده، نعمت اسلام است. گستره بی کران احکام اسلام چنان است که حتی در کوچک ترین امور زندگی راه را بر ما می نمایاند. اسلام عزیز درباره عادت زشت اعتیاد نیز به روشنی راه بر بیراهه رفتن انسان می بندد. نه تنها در اسلام این عمل، یعنی ضرر زدن به بدن و نیز ضرر رساندن به دیگران، حرام شمرده شده است، بلکه به انسان سفارش شده که بر عادات زشت و ناپسند خود غلبه کند و نفس را در اختیار خود قرار دهد؛ نه آن که اسیر هوای نفس باشد. مولا علی علیه السلام می فرمایند: «بر نفس خود در ترک عادات زشت غلبه کنید و با خواهش درون بجنگید و بر آن مسلط شوید».

فرار از دشواری ها

هراس از مشکلات زندگی و پناه بردن به دامان هیولای اعتیاد برای فرار از این دشواری ها، عملی بسیار خسران بار و بدفرجام است. آنچه به راستی فرد را یاری می کند و از دشواری های زندگیش می کاهد و او را چون کوهی مستحکم در برابر گرفتاری های زندگی استوار می دارد و سینه اش را دریایی می سازد که از سختی های ناچیز زندگی به تنگ نیاید و آنچه براستی دوای درد درون اوست، تقوای الهی است. امام علی علیه السلام می فرماید: «تقوای الهی، داروی بیماری دل ها، و مرهم زخم سینه ها و پاک کننده پلیدی های درون شماست».

شفای دردها

با توام ای پژمرده از خزان اعتیاد! آن گاه که خود را در چنگال هیولای اعتیاد گرفتار می بینی، آرزوی گریختن از چنگ او در سینه ات موج می زند و از این لجاجت مرگبار خسته شده ای و هوای رهایی به سرت می زند وقتی که لحظه ای از این معامله خسران بارِ «همه چیز در برابر اعتیاد» به تنگ می آیی و تمنای بر هم زدن این معامله، دلت را به درد می آورد، کسی را به یاد بیاور که تواناترین است و مهربان ترین. اگر تو ناتوانی، اگر برای تو دشوار است، اگر تنهایی راه بر پیروزیت می بندد او از تو به تو مهربان تر و بسیار تواناست. از او یاری بخواه و خود را از این گرداب سیاه برهان. دست دعا به سوی او بلند کن و او را بخوان و به یاری اش امیدوار باش. امام صادق علیه السلام می فرماید: «دعا کنید که دعا شفای هر دردی است».

ضرورت پیش گیری

همه می دانند که پیش گیری آسان تر از درمان است و ضرورت پیش گیری در امر مواد مخدر و اعتیاد که خود گردابی فرو کِشنده و مهلک است چندین برابر بیماری های دیگر است. قدم نهادن در این وادی هولناک اغلب با قبول اولین تعارفِ به ظاهر دوستانه یا شرم از رد کردن آن آغاز می شود. حتی اگر این تعارف، پیشنهاد استفاده از یک نخ سیگار باشد، جوان مسلمان با تکیه بر ایمان درونی و با همّتی بلند و روحی بزرگ هرگز همه سرمایه جوانی را در این وادی سیاه به ذره ای لذّت گذرا و پوچ نخواهد فروخت.

 بی توجهی به دنیا

بی توجهی به دنیا و نگاه ابزاری به آن ـ به این معنا که دنیا وسیله ای است برای به دست آوردن توشه آخرت ـ و توجه به این مطلب که دنیا محل گذر است و وسیله است نه هدف، همه ما را یاری می دهد که بر مشکلات گذرای زندگی پیروز شده و آنها را نه به عنوان دشواری های اصلی، که به عنوان یک تأخیر کوچک و گذرا بنگریم. چشم دوختن به هدف و توجه به آخرت و سعی در پر کردن توشه آخرت ما را از دنیا و تجملات و سختی های آن رهایی می دهد. آنها که با توجه بیش از حد به دنیا و زندگی مادّی خود را گرفتار مشکلات لاینحل آن می کنند و سپس از فشار ناشی از آن مشکلات روبه سم کشنده مواد مخدّر می آورند، اگر لحظه ای چشم بگشایند و دنیا را چنان که هست و باید باشد بنگرند، هرگز در این گرداب فرو نخواهند رفت.

آتش در دو جهان

قرآن عزیز کتاب هدایتگری است که از جانب خدا برای نجات بشر از بیراهه ها و گم راهی ها نازل شده است. علمای اسلام و مراجع بزرگ تقلید با توجه به این آیات الهی حکم به حرمت استعمال مواد مخدّر اعتیادآور داده اند. از جمله این آیات آیه 29 و 30 سوره نساء است که می فرماید: «خودتان را نکشید که خدا با شما مهربان است و هرکس از روی تعدی و ستم چنین کند، به زودی او را در آتش وارد می کنیم و این کار برای خدا آسان است». این آیه به روشنی بیان می کند که استفاده از سموم مهلک نه تنها زندگی دنیایی انسان را با آتش خود می سوزاند، بلکه در آخرت نیز آتش عذاب را برای او مهیا می کند.

طیبات و خبایث

خداوند مهربان و سرشار از لطف، انسان را آفرید و به او نعمت های بسیار نیکو بخشید تا از آنها بهره مند شودو شکر او را به جا آورد. امّا انسان این بنده خطاکارِ خدا از کنار نعمت های پاکیزه خداوندی گذشت و به سوی خبایثی چون مواد مخدّر رو آورد. آیه 157 سوره «اعراف» می فرماید: «خداوند برای آنها خوردنی های پاکیزه را حلال گردانید و خبایث را حرام کرد». این آیه انسان را متوجه غفلت بزرگی می سازد که چگونه نعمت های طیب و پاکیزه الهی را نادیده گرفته، با رو آوردن به خبایث ناسپاسی می ورزد.

برگرفته ازسایت HAWZAH.NET