مذمت متهم ساختن مؤمنان و گمان بد بردن

و به سندهاى معتبر از حضرت امیرالمؤمنین صلوات‏الله علیه منقول است که: کارهاى برادر مؤمن خود را بر محمل نیک حمل کن تا وقتى که دیگر محملى نیابى. و گمان بد مبر به کلمه ‏اى که از برادر مؤمنت صادر شود تا محمل خیرى از برایش یابى.

و در حدیث دیگر فرمود که: از براى کارهاى برادر خود عذرى طلب کن. پس اگر عذرى نیابى باز طلب کن، شاید بیابى.

و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر صلوات‏الله علیه منقول است که: تعجیل مکنید در حکم کردن به بدى شیعیان ما، که اگر یک قدم ایشان مى‏لغزد قدم دیگر ایشان ثابت مى‏ماند.

و از حضرت امیرالمؤمنین صلوات‏الله علیه منقول است که: خوشا حال کسى که مشغول سازد او را عیبهاى خودش از عیبهاى مردم.

و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر و امام جعفر صادق صلوات‏الله علیهما منقول است که: نزدیکترین احوال آدمى به کفر آن است که با کسى برادرى کند در دین، و عیبها و لغزشها و گناهان او را حفظ کند که یک روزى او را بر آنها ملامت کند.

و به سند معتبر از حضرت رسول صلى‏الله علیه و آله منقول است که فرمود که: اى گروهى که به زبان مسلمان شده‏ اید و ایمان به دل شما نرسیده است! مذمت مکنید مسلمانان را، وجستجو در  عیبهاى ایشان مکنید؛ که هر که جستجو درعیبهاى مخفى مسلمانان بکند خدا عیبهاى او را جستجو کند، و هر که خدا عیبهاى او را جستجو کند او را رسوا کند اگر چه در میان خانه‏اش باشد.

و به سند معتبر از حضرت رسول صلى‏الله علیه و آله منقول است که: هر که گناه مؤمنى را فاش کند چنان باشد که خود آن گناه را کرده باشد. و هر که مؤمنى را بر گناهى سرزنش کند نمیرد تا مرتکب آن بشود.

و در حدیث دیگر منقول است که: حضرت صادق علیه‏السلام فرمود که: هر که مؤمنى را ملامت و سرزنش کند خدا او را در دنیا و آخرت سرزنش و ملامت کند. و به سند معتبر از حضرت رسول صلى‏الله علیه و آله منقول است که: همین بس است عیب را براى آدمى که نظر کند به عیبى چند از مردم که در خودش هست و از آنها غافل است، و ملامت کند مردم را بر امرى چند که خود ترک آنها نمى‏تواند کرد، و آزار کند کسى را که با او همنشینى مى‏کند.

و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر علیه‏السلام منقول است که: اگر شخصى بر دست راست تو باشد، و بر امرى و رأیى باشد، و به دست چپ تو بیاید، در حق او بغیر سخن خیر مگو و از او بیزارى مجو تا همان سخن را بار دیگر از او نشنوى. به درستى که دلها در میان دو انگشت از انگشتان قدرت خداست؛ به هر نحو که مى‏خواهد مى‏گرداند؛ یک ساعت چنین و یک ساعت چنین. و بسیار است که بنده توفیق خیر مى‏یابد.

و از حضرت رسول صلى‏الله علیه و آله منقول است که: هر که نفس خود را دشمن دارد نه مردم را، خدا او را از ترس عظیم قیامت ایمن گرداند. بدان همچنان که گمان بد به مردم بردن بد است، خود را هم در مواضع تهمت داشتن و در معرض گمانهاى بد مردم درآوردن بد است. چنانچه به سند معتبر منقول است که حضرت صادق علیه‏السلام فرمود که: پدرم مى‏فرمود که: اى فرزند هر که با مصاحب بد مصاحبت مى‏کند سالم نمى‏ماند؛ و هر که در جاى بد داخل مى‏شود متهم مى‏گردد؛ و هر که زبان خود را مالک نیست پشیمانى مى‏کشد. و حضرت امیرالمؤمنین صلوات‏الله علیه در هنگام وفات وصیت فرمود که: اى فرزند زینهار که بپرهیز از محلهاى تهمت، و از مجالسى که گمان بد به اهلش مى‏برند. به درستى که همنشین بد فریب مى‏دهد کسى را که با او مى‏نشیند. و به سند معتبر از حضرت رسول صلى‏الله علیه و آله منقول است که: سزاوارترین مردم به تهمت کسى است که با اهل تهمت همنشینى مى‏کند.

و از حضرت امیرالمؤمنین صلوات‏الله علیه منقول است که: هر که خود را در محل تهمت بدارد ملامت نکند کسى را که گمان بد به او مى‏برد. و بر این مضمون احادیث بسیار است.

منبع: عین‏الحیات  "ملا محمد باقر مجلسی"

از حضرت امیرالمؤمنین صلوات‏ الله علیه پرسیدند که: میان حق و باطل چه قدر فاصله است؟ حضرت فرمود که: چهار انگشت. بعد از آن چهار انگشت را گذاشت بر میان چشم و گوش، و بعد از آن فرمود که: هر چه را به چشم خود مى‏بینى حق است، و آنچه را به گوش خود مى‏شنوى اکثرش باطل است.  

و به سند معتبر دیگر از آن حضرت منقول است که: هر که متهم دارد برادر مؤمن خود را، ایمان در دلش مى‏گدازد چنان که نمک در آب مى‏گدازد.

و در حدیث دیگر فرمود که: هر که متهم سازد برادر دینى خودش را، حرمت ایمانى از میان ایشان زایل مى‏گردد