ب مثل بازنشستگی . نقطه سر خط
هر پایانی آغازی ا ست نقطه سر خطب مثل بازنشستگی . نقطه سر خط
هر پایانی آغازی ا ست نقطه سر خطریشه های
هر چند درباره نام واحد پول ملی ایران در تغییرات پولی ناشی از حذف صفرها سخنان متعددی گفته می شود و البته هیچ کدام شان قطعی نیست ، ولی این روزها ، سخن درباره سه واژه تومان ، ریال و دینار زیاد است به ویژه آن که رئیس کل بانک مرکزی خبر داده که با حذف چهار صفر ، ریال واحد پول ملی می شود و دینار اجزای آن را با ارزشی معادل یک صدم ریال ، تشکیل می دهد.بی مناسبت ندیدیم به لغت نامه دهخدا مراجعه کنیم و خلاصه ای از آن چه در این اثر آمده را به انضمام پیشنهاد پایانی عرضه بداریم:
ریال -واژه ای با ریشه اسپانیایی است ؛ به معنی لغوی شاهی (فرانسوی : رویال ) است و آن به مسکوکات نقره اطلاق می شد. معرب آن هم «ریال » است . این کلمه از زمان تسلط اسپانیا ن و پرتغالیان در خلیج فارس و مراوده یشان با ایرانیان وارد فارسی شده است.تومان-کلمه ای است که ریشه مغولی دارد و به معنی ده هزار است :" از هر ده یک نفر را امیر نه تن دیگر کرده و از میان ده امیر یک کس را امیر صد نام نهاده و تمامت صد را در زیر فرمان اوکرده و بدین نسبت تا هزار شود و به ده هزار کشد، امیری نصب کرده و او را امیرتومان خوانند و بدین قیاس و نسق هر مصلحتی که پیش آید... . (جهانگشای جوینی )"
دینار -از کلمه دنار مشتق شده است . اقوالی که در ریشه کلمه دینار گفته شده است به ترتیب زیر خلاصه می شود. 1- فارسی و معرب ، اصل آن دنار و راغب گویند از دو کلمه دین و آر است . معرب بودن کلمه را ابن منظور و ابن درید و جوالیقی و شرتونی تأکید کرده اند.
2- لاتینی و معرب مأخوذ از دیناریوس یونانی است و بعضی گویند که سکه ای قدیمی در فرانسه بنام «دنیه » وجود داشته که از کلمه لاتینی مشتق شده است و معنای دیناریوس «ده تایی » است همانطور که درنزد عرب دینار ده درهم بوده است و این نظر را لویس معلوف در المنجد و جرجی زیدان در تاریخ تمدن اسلامی و دائرة المعارف اسلامی تأیید می نمایند.
3- فقط معرب است . این نظر را فیروزآبادی در قاموس و زبیدی در تاج العروس آورده اند.
4- احتمال هر دو وجه که فارسی و معرب باشد و یا آن که عربی باشد این رأی را زمخشری گفته است و اما بستانی در دائرة المعارف از این که این کلمه لاتینی باشد اظهار تعجب می نماید و می گوید کلمه عربی است و از دنر و دنار است و به تبع او احمد محمد شاکر مصحح المعرب جوالیقی گوید ارائه اصل و ریشه لاتینی کلمه دلیل بر یونانی بودن کلمه و این که عرب از رومیان گرفته باشند نیست؛ بلکه احتمال می رود که از عرب به یونان نقل شده باشد.
همان گونه که ملاحظه می شود ، بر سر ریشه این واژگان مخصوصا دینار ، بحث های متعددی وجود دارد و لذا ، دعوا بر سر این که کدام واژه به لحاظ ریشه و اصالت میهنی بر دیگران اولویت دارد تا واحد پول ملی نام بگیرد ، اساسا بیهوده است.بنابراین ، بهتر است به جای دعوا بر سر این سه واژه ، یکی از این چندگزینه را برگزید:1 - به دنبال واژگان جدید ایرانی رفت و هیچ فرقی هم نمی کند واژه جدید فارسی باشد ، ترکی باشد ، کردی یا بلوچی و ... ؛ مهم این است که کلمات جدیدی که برای نامگذاری واحد پول ملی و اجزای آن انتخاب می شوند ریشه در همین آب و خاک داشته باشند.2 - از نام های قدیمی ایرانی که برای نامگذاری واحدهای پولی استفاده می شد بهره بگیریم مانند دریک.3 - به جای آن که دنبال نام جدیدی باشیم ، به عرف مستحکم جامعه بازگردیم و واحد پول ملی را تومان و اجزایش را ریال بنامیم چه آن که این دو کلمه در گذر زمان به بخشی از فرهنگ و دایره لغات ایرانی افزوده و به نوعی بومی شده اند. به علاوه برخی محققان بر ترکی بودن واژه تومان ، تاکید دارند که با توجه به این که ترک ها بخش بزرگی از مردم ایران را تشکیل می دهند ، این واژه را می توان ایرانی دانست و به همین دلیل و با پشتوانه عرف عمومی ، آن را به کار بست و بدان رسمیت بخشید.درباره دینار هم فارغ از ریشه این کلمه و برغم این که دینار همچنان یک صدم ریال است و تا چند دهه قبل نیز سکه های دیناری در ایران وجود داشت ، از آنجا که به نوعی تداعی کننده کشورهای خارجی در جهان عرب است ، مردم ایران آن را نخواهند پذیرفت و لذا بهتر است مسئولان محترم ،دور این کلمه را خط بکشند و در جامعه ایجاد نارضایتی فرهنگی نکنند.البته فارغ از همه این بحث ها ، نام پول ملی مان هر چه باشد ، تا اقتصادمان پشتوانه حیثیتی این واحد پولی نباشد و ارزش پول ملی مان همواره رو به نزول باشد ، کاری از پیش نخواهیم برد.
